Bhagalpur District in Bihar Archives | TheExamPillar

Bhagalpur District in Bihar

भागलपुर जनपद (Bhagalpur District)

भागलपुर जनपद का परिचय (Introduction of Bhagalpur District)

भागलपुर की स्थिति (Location of Bhagalpur)

  • मुख्यालय (Headquarters) – भागलपुर
  • पुराना नाम व उपनाम (Old Name and Surname) – सिल्‍क नगरी, चंपावती 
  • मंडल (Division) – भागलपुर 
  • क्षेत्रफल (Area) –  2,569 वर्ग किमी 
  • भाषा (Language) हिंदी, उर्दू, मैथली
  • सीमा रेखा
    • पूर्व में – झारखंड
    • पश्चिम में खगरिया एवं मुंगेर
    • उत्तर में – मधेपुरा, पूर्णिया एवं कटिहार
    • दक्षिण में – बांका
  • राष्ट्रीय राजमार्ग (National Highway) NH-02, NH-30
  • नदियाँ (Rivers) – गंगा, ओढ़नी, बऊवा

भागलपुर की प्रशासनिक परिचय (Administrative Introduction of Bhagalpur)

  • विधानसभा सीट (Assembly Seat) – 7 (बिहपुर, गोपालपुर, पीरपैंती (अ०जा०), कहलगांव, भागलपुर, सुल्तानगंज, नाथनगर)
  • लोकसभा सीट (Lok Sabha Seat) – 1 (भागलपुर)
  • तहसील / अंचल (Tehsil / Zone) – 16 (बिहपुर, गोपालपुर, गोराडीह, इस्माईलपुर, जगदीशपुर, खरीक, कहलगांव, नाथनगर, नारायणपुर, नवगछिया, पीरपैंती, रंगर चौक, सबौर, सनहौला, शाहकुंड, सुल्तानगंज)
  • अनुमंडल (Subdivision) – 3 (भागलपुर सदर, कहलगांव, नवगछिया)
  • प्रखंड (Block) 16 (गोरडीह, जगदीशपुर, नाथनगर, सबौर, शाहकुंड, सुल्तानगंज, कहलगांव, पिरपैंती, सनहोला, बिहपुर, गोपालपुर, इसमाइलपुर, खरीक, नारायणपुर, नवगछिया, रंगर चौक )
  • कुल ग्राम (Total Village) 1,515
  • कुल ग्राम पंचायत (Total Gram Panchayat) 242
  • नगर निगम (Municipal Corporation) 1 (भागलपुर)
  • नगर पालिका परिषद (Municipal Council) 1 (सुल्तानगंज)

भागलपुर की जनसंख्या (Population of Bhagalpur)

  • कुल जनसंख्या (Total Population) – 30,37,766
    • पुरुष जनसंख्या (Male Population) –  16,15,663
    • महिला जनसंख्या (Female Population) – 14,22,103
  • शहरी जनसंख्या (Urban Population) – 6,02,532 (19.83 %)
  • ग्रामीण जनसंख्या (Rural Population) – 24,35,234 (80.17 %)
  • साक्षरता दर (Literacy Rate) – 63.14%
    • पुरुष साक्षरता (Male Literacy) – 70.30% 
    • महिला साक्षरता (Female Literacy) – 54.89%
  • जनसंख्या घनत्व (Population Density) – 1,182
  • लिंगानुपात (Sex Ratio) – 880
  • जनसंख्या वृद्धि दर (Population Growth Rate) – 25.36%
  • धार्मिक जनसंख्या (Religious Population)
    • हिन्दू जनसंख्या (Hindu)– 24,87,866 (81.90%) 
    • मुस्लिम जनसंख्या (Muslims) – 5,37,098 (17.68%)
    • ईसाई जनसंख्या (Christian) – 3,556 (0.12 %)
    • सिख जनसंख्या (Sikh) – 415 (0.01 %)
    • बौद्ध जनसंख्या (Buddhist) – 180 (0.01 %)
    • जैन जनसंख्या (Jain) –  1,050 (0.03 %)

Population Source – census2011.co.in

भागलपुर के संस्थान व प्रमुख स्थान (Institution & Prime Location of Bhagalpur)

  • शिक्षण संस्थान (Teaching Institute) – तिलका मांझी विश्वविद्यालय, बिहार कृषि विश्वविद्यालय, विक्रमशिला विश्वविद्यालय
  • धार्मिक स्थल (Religious Place) श्री चम्पापुर दिगंबर जैन सिद्ध, महर्षि मेही आश्रम
  • प्रसिद्ध स्थल (Famous Place) मंदार हिल, तिलका मांझी
  • उद्योग (Industry) – लस्सर, सिल्क, थर्मल पॉवर

Notes –

  • भागलपुर शहर भागलपुर प्रमंडल एवं जिला मुख्यालय के साथ सदर अनुमंडल भी है।
  • वर्तमान का भागलपुर जिला मुग़ल काल में बिहार सूबे के दक्षिण पूर्व का हिस्सा था।
  • जब 1765 में बिहार, बंगाल और ओड़िसा की दीवानी ईस्ट इंडिया कंपनी को प्रदान की गयी थी उस समय यह मुनर सरकार के बड़े क्षेत्र का हिस्सा था।
  • वर्तमान का मुंगेर जिला इसी जिले का हिस्सा रहा है जिसे 1832 में अलग किया गया था। पुनः 1855-56 में संथाल परगना को अलग कर एक नया जिला बनाया गया जो वर्तमान में झारखण्ड राज्य का हिस्सा है।
  • 1954 में गंगा के उत्तर में बिहपुर, नवगछिया और गोपालपुर पुलिस स्टेशन जो वर्तमान में प्रखंड भी है को छोड़कर सहरसा जिला का गठन किया गया।
  • वर्ष 1991 में पुनः एक विभाजन कर बांका को जिला का दर्जा दिया गया।

 

Read Also :

Related Post ….

 

error: Content is protected !!