NCERT Solutions Class 7 Sanskrit (Ruchira)
The NCERT Solutions in Sanskrit Language for Class 7 Sanskrit (Ruchira) Chapter – 5 पण्डिता रमाबाई has been provided here to help the students in solving the questions from this exercise.
पंचमः पाठः – (सुभाषितानि)
अभ्यासः
1. एकपदेन उत्तरत-
(क) ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां का विभूषिता?
उत्तर : – ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां पंडिता रमाबाई विभूषिता।
(ख) रमा कुतः संस्कृतशिक्षा प्राप्तवती?
उत्तर : – रमा स्वमातुः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती।
(ग) रमाबाई केन सह विवाहम् अकरोत् ?
उत्तर : – रमाबाई विपिनबिहारीदासेन सह विवाहम् अकरोत्।
(घ) कासां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती?
उत्तर : – नारीणां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती।
(ङ) रमाबाई उच्चशिक्षार्थं कुत्र अगच्छत् ?
उत्तर : – रमाबाई उच्चशिक्षार्थं इंग्लैण्डदेशं आगच्छत्।
2. रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) रमायाः पिता समाजस्य प्रतारणाम् असहत।
उत्तर : – कस्याः पिता समाजस्य प्रतारणाम् असहत?
(ख) पत्युः मरणानन्तरं रमाबाई महाराष्ट्र प्रत्यागच्छत्।
उत्तर : – कस्य मरणानन्तरं रमाबाई महाराष्ट्र प्रत्यागच्छत् ?
(ग) रमाबाई मुम्बईनगरे ‘शारदा-सदनम्’ अस्थापयत्।
उत्तर : – रमाबाई कुत्र ‘शारदा-सदनम्’ अस्थापयत् ?
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
उत्तर : – 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे कस्याः निधनम् अभवत् ?
(ङ) स्त्रियः शिक्षां लभन्ते स्म।
उत्तर : – काः शिक्षां लभन्ते स्म?
3. प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-
(क) रमाबाई किमर्थम् आन्दोलनं प्रारब्धवती?
उत्तर : – रमाबाई स्त्रीणां कृते वेदादीनां शास्त्राणां शिक्षायै आन्दोलनं प्रारब्धवती।
(ख) निस्सहायाः स्त्रियः आश्रमे किं लभन्ते स्म?
उत्तर : – निःसहायाः स्त्रियः आश्रमे मुद्रण-टंकण-काष्ठकलादीनाञ्च लभन्ते स्म।
(ग) कस्मिन् विषये रमाबाई-महोदयायाः योगदानम् अस्ति? ।
उत्तर : – लेखनक्षेत्र-विषये रमाबाई-महोदयायाः योगदानम् अस्ति।
(घ) केन रचनाद्वयेन रमाबाई प्रशंसिता वर्तते?
उत्तर : – ‘स्त्रीधर्म नीति’ ‘हाई कास्ट हिन्दू विमेन’ इति रचनाद्वयेन रमाबाई प्रशंसिता वर्तते ।
4. अधोलिखितानां पदानां निर्देशानुसारं पदपरिचयं लिखत-
| पदानि | मूलशब्दः | लिङ्गम् | विभक्तिः | वचनम् |
| यथा – वेदानाम् | वेद | पुँल्लिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
| पिता | ||||
| शिक्षायै | ||||
| कन्याः | ||||
| नारीणाम् | ||||
| मनोरमया |
उत्तर : –
| पदानि | मूलशब्दः | लिङ्गम् | विभक्तिः | वचनम् |
| यथा – वेदानाम् | वेद | पुँल्लिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
| पिता | पितृ | पुँल्लिङ्गम् | प्रथमा | एकवचनम् |
| शिक्षायै | शिक्षा | स्त्रीलिङ्गम् | चतुर्थी | एकवचनम् |
| कन्याः | कन्या | स्त्रीलिङ्गम् | प्रथमा | बहुवचनम् |
| नारीणाम् | नारी | स्त्रीलिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
| मनोरमया | मनोरमा | स्त्रीलिङ्गम् | तृतीया | एकवचनम् |
5. अधोलिखितानां धातूनां लकारं पुरुषं वचनञ्च लिखत-
| धातुः | लकार: | पुरुष: | वचनम् | |
| यथा- आसीत् | अस् | लङ् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
| कुर्वन्ति | ||||
| आगच्छत् | ||||
| निवसन्ति | ||||
| गमिष्यति | ||||
| अकरोत् |
उत्तर : –
| धातुः | लकार: | पुरुष: | वचनम् | |
| यथा- आसीत् | अस् | लङ् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
| कुर्वन्ति | कृ | लट् | प्रथमपुरुषः | बहुवचनम् |
| आगच्छत् | गम् | लङ् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
| निवसन्ति | वस | लट् | प्रथमपुरुषः | बहुवचनम् |
| गमिष्यति | गम् | लट् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
| अकरोत् | कृ | लङ् | प्रथमपुरुषः | एकवचनम् |
6. अधोलिखितानि वाक्यानि घटनाक्रमानुसारं लिखत।
(क) रमाबाई-महोदयायाः विपिनबिहारीदासेन सह विवाहः अभवत्।
उत्तर : – 1858 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई जन्म अलभत।
(ख) 1858 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई जन्म अलभत।
उत्तर : – सा स्वमातुः संस्कृतशिक्षा प्राप्तवती।
(ग) सा उच्चशिक्षार्थम् इंग्लैण्डदेशं गतवती।
उत्तर : – रमाबाई-महोदयायाः विपिनबिहारीदासेन सह विवाहः अभवत् ।
(घ) 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
उत्तर : – सा उच्चशिक्षार्थम् इंग्लैण्डदेशं गतवती।
(ङ) सा मुम्बईनगरे शारदा-सदनम् अस्थापयत्।
उत्तर : – सा मुम्बईनगरे शारदा-सदनम् अस्थापयत्।
(च) सा स्वमातुः संस्कृतशिक्षा प्राप्तवती।
उत्तर : – 1922 तमे ख्रिष्टाब्दे रमाबाई-महोदयायाः निधनम् अभवत्।
